Ông Trần Xuân Dưỡng - Giám đốc Ban Quản lý Khu bảo tồn loài và sinh cảnh, Hạt trưởng Hạt kiểm lâm huyện Mù Cang Chải cho biết: "Khu bảo tồn được thành lập theo Quyết định số 513/QĐ-UB ngày 09/10/2006 của Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh Yên Bái, với tổng diện tích 20.108,2 ha nằm trên địa giới hành chính của 5 xã, gồm: Chế Tạo, Púng Luông, Nậm Khắt, Dế Xu Phình và Lao Chải.
Hiện, Khu hệ thực vật rừng ở Khu bảo tồn có tổng 764 loài thực vật bậc cao có mạch thuộc 462 chi, 149 họ và 5 ngành; thảm thực vật chủ yếu là các loài cây lá rộng thường xanh. Đặc biệt, hệ động vật có xương sống trên cạn có 221 loài, 162 giống, 61 họ; trong đó có 53 loài thú, 130 loài chim, 26 loài bò sát, 12 loài lưỡng cư”.
Đặc biệt, trên 4.000 cây thiết sam Đông Bắc và cây pơ mu cổ thụ tại khu vực Tà Cay Đằng, thuộc địa phận bản Nả Háng, xã Chế Tạo nằm trong Khu bảo tồn vừa được gắn biển công nhận
Cây di sản Việt Nam. Trong đó, trên 1.000 cây thiết sam có độ tuổi từ 400 đến 800 năm, đường kính từ 2,5m đến 5,8m hoặc to hơn; trên 3.000 cây pơ mu mọc tự nhiên, hầu hết trên 100 năm tuổi, một số cây có đường kính trên 2m, trên 1.000 cây có đường kính từ 1- 1,8m, chiều cao từ 15- 20 m.
Một Cây Di sản Việt Nam được bảo vệ nghiêm ngặt trong Khu Bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải
"Vì vậy, Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải là nơi rất giàu tiềm năng về du lịch sinh thái với vẻ đẹp hoang sơ, nét đặc sắc về văn hóa bản địa và của những con đường quanh co đi tới các bản người Mông, ngày càng thu hút du khách đến địa phương”, ông Dưỡng thông tin.
Để bảo vệ có hiệu quả
sự đa dạng sinh học nơi đây, những năm qua, Ban quản lý Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải đã tăng cường công tác tuyên truyền quản lý, bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng bằng nhiều hình thức khác nhau như thông qua hệ thống loa truyền thanh, loa lưu động, tờ rơi, bảng biển tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức về pháp luật bảo vệ môi trường, cảnh quan thiên nhiên cho cộng đồng dân cư đang sinh sống trong Khu bảo tồn; phối hợp với tổ chức Fauna & Flora (Tổ chức Động vât và thực vật) chỉ đạo và giám sát tổ tuần tra cộng đồng tuần tra, giám sát đa dạng sinh học.
Trong Khu bảo tồn còn có trên 17.000 ha rừng đặc dụng tại các xã Chế Tạo, Lao Chải, Nậm Khắt giáp ranh với hai tỉnh Lai Châu và Sơn La. Đây là phân khu được bảo vệ nghiêm ngặt, loài vượn đen tuyền chủ yếu sinh sống trong khu vực này nên việc phối hợp với các ngành có liên quan của các tỉnh giáp ranh như Lào Cai, Lai Châu, Hà Giang luôn được đặc lên hàng đầu nhằm bảo vệ rừng đặc dụng và loài vượn quý.
Tuy nhiên, ông Dưỡng cũng chia sẻ: "Diện tích Khu bảo tồn loài và sinh cảnh đã được đưa vào quy hoạch 3 loại rừng từ năm 2006 và được Ủy ban nhân dân tỉnh giao đất để quản lý, bảo vệ và khoanh nuôi tái sinh rừng đặc dụng. Tuy nhiên từ khi thành lập đến nay, việc đo đạc, cắm mốc, lập bản đồ chưa được thực hiện, do vậy chưa đảm bảo yêu cầu về quản lý rừng bền vững và gặp nhiều khó khăn”.
Ngoài ra, cơ sở vật chất đầu tư phục vụ cho công tác quản lý, bảo vệ rừng cho Khu bảo tồn còn thiếu, chưa thu hút, kêu gọi được sự hỗ trợ, đầu tư cho các dự án phát triển kinh tế - xã hội ở vùng đệm. Đời sống của đồng bào các địa phương trong Khu bảo tồn còn nghèo, chủ yếu dựa vào rừng để khai thác, săn bắn động vật hoang dã nên hàng năm vẫn xảy ra một số vụ vi phạm Luật Lâm nghiệp.
Trước những khó khăn trên, Ban Quản lý Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải đã có các giải pháp nhằm
tăng cường quản lý bảo vệ, trong đó nhiệm vụ trọng yếu là quản lý, bảo vệ tốt diện tích rừng hiện có, bảo tồn các hệ sinh thái tự nhiên, các loài động thực vật đặc hữu, phục hồi tài nguyên rừng và bảo tồn cảnh quan thiên nhiên.
Cùng với việc tuyên truyền người dân sống sinh sống trong vùng lõi, vùng đệm nâng cao nhận thức bảo vệ rừng, bảo vệ khu bảo tồn, Ban Quản lý Khu bảo tồn phối hợp với các ban ngành của huyện, ủy ban nhân dân các xã thường xuyên xây dựng kế hoạch tuần tra, kiểm tra tại các khu vực có nguy cơ cao về cháy rừng, khai thác động thực vật.
Ông Sùng A Dinh - Chủ tịch UBND xã Chế Tạo thông tin: Bảo vệ rừng, đặc biệt bảo vệ Khu bảo tồn luôn được Đảng ủy, chính quyền địa phương xác định là nhiệm vụ quan trọng. Hiện xã đã thành lập các nhóm, tổ bảo vệ rừng và phòng cháy chữa cháy rừng; hàng năm 100% hộ dân đều kí cam kết bảo vệ rừng và phòng cháy, chữa cháy rừng, không khai thác, săn bắn động vật hoang dã”.
Để huy động sự chung tay, Ban Quản lý Khu bảo tồn loài và sinh cảnh Mù Cang Chải nhiều năm qua đã thực hiện tốt chính sách chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng nhằm hỗ trợ đời sống của người dân tham gia bảo vệ rừng trong Khu bảo tồn; truy quét và xử lý kịp thời đối với các đối tượng vi phạm Luật Lâm nghiệp....góp phần gìn giữ, bảo vệ và phát triển hệ thực vật và thảm thực vật rừng đa dạng sinh học bậc nhất ở vùng Tây Bắc.
Văn Tuấn